-
Jagavegala Lindbergh (जगावेगळा लिंडबर्ग)
'तुमच्या वयांमध्ये अंतर बरंच आहे गं,' आईनं मुलीला विचारलेल्या प्रश्नाला बगल देत तिनं लग्न केलं पण आईची शंकाच खरी ठरली. विसंवादी असलेल्या (लिंडबर्ग) दांपत्याचा मुलगा पुढली अनेक वर्षे एकाकी आयुष्याचा 'भागीदार' ठरला. बालवयात त्यानं आकाशात उडणारं चिमुकलं विमान पाहिलं... काही वर्षांनी विमानांच्या स्पर्धा पाहिल्या. विमानविषयक प्रेमाचं बीज तेव्हाच त्याच्या मनात अंकुरलं... सुरुवातीच्या काळातील वेड्या साहसकृत्यांमुळे तो 'उडता वेडा' (Flying Fool) ठरला. त्याच वेडापायी त्यानं उत्तुंग झेप घेतली आणि तो जगातील सर्वोत्कृष्ट साहसवीर ठरला...सुखसमृद्धीची सोनेरी पहाट उगवली, मनाजोगती सुविद्य, सुसंस्कृत सहचारिणी मिळाली, संसार बहरला आणि एक दिवस वीजप्रपात झाला... आयुष्यानं नवं वळण घेतलं, नवी आव्हानं समोर ठाकली त्यांनाही तो पुरून उरला..पुन्हा नव्यानं जन्मला, पुनःपुन्हा जन्मला, खंडप्राय मातृभूमीच्या राष्ट्राध्यक्षांना आव्हान देत दंड ठोकून तो उभा राहिला. आयुष्याच्या मध्यावर उभा असताना प्रत्यक्ष युद्धाच्या धुमश्चक्रीत त्यानं पुन्हा एकदा 'साहसवीर' हे बिरुद सार्थ ठरवलं. सेनेमधला सर्वोच्च मान- 'ब्रिगेडियर जनरल' - मिळवला. पण ही तर त्याच्या व्यक्तिमत्त्वाची केवळ एक बाजू... अनेक अंगांनी त्याचं व्यक्तिमत्त्व झळाळून उठलं. विमानक्षेत्रात भरीव कामगिरी करणारा कुशल प्रशासक, एक वैज्ञानिक, एक लेखक, एक पर्यावरणप्रेमी ही त्याची आणखी काही लोभस रूपं... असा हा कोण जगावेगळा पुरुषोत्तम ?
-
How Starbucks Saved My Life (हाऊ स्टारबक्स सेव्ह्ड
अत्यंत सधन कुटुंबात जन्मलेले मायकेल गेट्स गिल तडजोडी आणि दुःख यांपासून नेहमीच लांब होते. लग्नानंतरही उपनगरात प्रशस्त घर, पत्नी, चार मुले, जाहिरात क्षेत्रात उच्च पदावर नोकरी, सहा आकडी पगार असं सुखी आयुष्य ते जगत होते. त्याच दरम्यान अचानकपणे त्यांना एका मोठ्या संकटाला सामोरं जावं लागलं. त्यांना नोकरीवरून काढून टाकण्यात आलं. अशा परिस्थितीचा त्यांनी कधीही विचारच केला नव्हता. त्या दृष्टीनं त्यांनी कधी काही तजवीजही करून ठेवली नव्हती. त्याचदरम्यान त्यांचा घटस्फोट झाला. त्यांनी दुसरं लग्नही केलं. परंतु आर्थिकदृष्ट्या मात्र ते सावरू शकले नाहीत. त्याच वेळी त्यांच्या मेंदूमध्ये एक छोटी गाठ असल्याचं त्यांना समजलं. आर्थिक तंगी आणि आरोग्यविम्याअभावी उपचार घेणं त्यांना शक्य नव्हतं. परंतु एक दिवस ‘स्टारबक्स’ कॉफी शॉपमध्ये बसलेले असताना तिथल्या व्यवस्थापनाचं काम सांभाळणाऱ्या क्रिस्टल नावाच्या एका कृष्णवर्णीय मुलीनं त्यांना ‘स्टारबक्स’मध्येच नोकरी देऊ केली. ज्या ठिकाणी कॉफी प्यायची त्याच ठिकाणी मायकेल आता लोकांना कॉफी देण्याचं काम करू लागले. गौरवर्णीय मायकेल आता एका कृष्णवर्णीय मुलीच्या आज्ञा पाळू लागले. प्रसाधनगृहाची साफसफाईही करू लागले. स्टारबक्समध्ये काम करणारे सर्वच जण एकमेकांना भागीदार किंवा पार्टनर अशी हाक मारत असत. सर्व जण समान आहेत ही भावना मायकेलमध्येही दृढ झाली. ‘श्रमप्रतिष्ठा’, ‘विनम्रता’ या मूल्यांचं महत्त्व त्यांना समजलं. सहकाऱ्यांमधील आपुलकीनं त्यांच्यात मोठं परिवर्तन घडवून आणलं. जीवन जगण्याची नवी दृष्टी ‘स्टारबक्स’नं त्यांना दिली. आयुष्यात पैसा सर्वकाही नाही, तर त्याशिवायही अनेक गोष्टींनी जीवन समृद्ध करता येतं, हे त्यांना समजलं. जिवाभावाचे मित्र आणि क्रिस्टलसारखी मार्गदर्शिका यांनी त्यांना जगण्याचं बळ मिळालं. गमावलेला आत्मविश्वास त्यांना परत देण्याचं काम ‘स्टारबक्स’नं केलं, हे मायकेल गेट्स गिल मान्य करतात.
-
Mazi Janmakahani (माझी जन्मकहाणी)
आयान हिरसी अली - एक सुंदर वृत्तीची इस्लामधार्मीय स्त्री … आईवडिलांकडून झुंझार वृतीच बाळकडू मिळालेली आयन वडिलांच्या पसंतीच्या तरुणाशी लग्न करायला नकार देते . तिच्या अनुपस्थितीत झालेल्या निकाहाला ती जीवाच्या आकांताने विरोध करते तो हॉलंड मधील निर्वासितांच्या छावणीत . मुस्लिमांच्या धर्म पंचायतीसमोर ती धीटपणे सांगते " मला हा निकाह मंजूर नाही . कारण माझे मन तो मान्य करत नाही ." या तिच्या निर्भीड जवाबाला धर्म मार्तंड थोर मनाने स्विकारतात आणि तिला या बेडीतून मुक्तता मिळते . हॉलंड मध्ये राज्य शास्त्र विषयातील पदवी उत्तर शिक्षणानंतर तेथील नागरिकत्व … आयान चा निवडणुकीच्या रिंगणातून प्रवेश . तिच्या दुर्दैवाने तिच्या राजकीय अस्तित्वालाच धोका निर्माण होतो आणि नागरिकत्व रद्द होण्याची भीती समोर ठाकते . त्यातून सहीसलामत सुटका झाल्यानंतर आता आयान न अमेरिकेत राहण्याचा निर्णय घेतला आहे. परंपरावादी इस्लामने स्त्रीच्या तनामनावर आणि स्वातंत्र्यावर ज्या बेड्या ठोकल्या आहेत त्या तोडण्यासाठी प्राणपणाने लढणाऱ्या आधुनिक लढवय्या स्त्रीची कहाणी म्हणजेच इंफिडेल म्हणजेच माझी जन्मकहाणी . तिने अशा धर्माचा त्याग केला तो तिच्या समाजातील ५०% लोकांना कुठलही स्वातंत्र्य देऊ इच्छित नाही . अशा ह्या झुंझार स्त्रीला जाणून घेण्यासाठी प्रत्येकानेच हे पुस्तक वाचायला हवे .
-
50 Years Of Silence
मनातल्या खोल कप्प्यात दडवून ठेवलेली, नहे, गाडलेली ही गोष्ट आपल्या मुलींना, नातवंडांना कशी सांगायची? ही गोष्ट साधी सुधि नव्हतीच मुळी. ती एक अत्यंत लाजिरवाणी, दुर्दैवी भोगवटा होता. असा भोगवटा ज्याचं दु:ख, अपमान, लाज इतक्या प्रदीर्घ काळानंतरही तब्बल पन्नास वर्षानंतरही यत्किंचितही कमी झालेली नाही. एक दिवस आपलं मन त्यांच्याजवळ मोकळं करावंच लागणार आहे, त्याची जाणीव मला होतीच पण मी कुठल्या तोंडानं त्यांना हे सांगणार होते.. "मग ठरवलं, ते सगळं आपण लिहून काढायचं, कागदावर उतरवायचं.'' आयुष्याचं अर्ध शतक थोडीथोडकी नहे, पन्नास वर्ष जॅननं मनात धूमसत राहिलेला कोंडमारा सहन केला. पण 1992 साली या कोंडमा-याचा उद्रेक झाला. ऐन तारुण्यात जॅनला जो शारीरिक आणि मानसिक छळ सोसावा लागला त्याचं हृदयद्रावक कथन या पुस्तकात वाचायला मिळतं. "सुखदायिनी' हे गोड बिरुद ज्या स्रियांना लावण्यात आलं ते एखाद्या इंगळीप्रमाणे त्यांना जन्मभर डसत राहिलं पण त्यांना तोंडातून वेदनेचा हुंकार काढण्याचीही सोय नहती. कारण मृत्यूची टांगती तलवार तर त्यांच्या डोक्यावर होतीच शिवाय घरादाराची अब्रू वेशीवर टांगली जाईल ही भीतीही होती. लौंगिक अत्याचारांमुळे जो अपमान, जे दु:ख तिला सोसावं लागलं त्याची ही कहाणी.
-
Haat Vidhatyache (हात विधात्याचे)
"टेनफिंगर्स फॉर गॉड' हे पुस्तक म्हणजे डॉ. पॉल ब्रँन्ड या कर्म तपस्याची विलक्षण जीवनगाथा. त्यांना वैद्यकीय व्यवसायातील संतच म्हणावे लागेल. कारण आपलं संपूर्ण आयुष्य आणि वैद्यकीय ज्ञान त्यांनी जगभरातल्या अगणित कुष्ठरोग्यांच्या हालअपेष्टा दूर करण्यासाठी वेचलं. शस्त्रक्रियांद्वारे, संशोधनाद्वारे, इतरांना दिलेल्या प्रेरणेद्वारे - आणि सगळ्यात महत्त्वाचं म्हणजे समाजानं दूर लोटलेल्या गरीब कुष्ठरोग्यांना दाखविलेल्या सहानुभूतीमुळे त्यांना वौद्यकीय जगतातच नहे तर जनमानसातही अलौकिक किर्ती लाभली आहे. डॉ. ब्रँन्ड यांच्या यावसायिक आयुष्याच्या केंद्रस्थानी आहे एक अनोखा विषय - विधात्यानेच निर्माण केलेला एक अविष्कार - वेदना. ते एका वेगळ्याच नजरेने या विषयाकडे बघतात. वेदनेचं मानवी आयुष्यातील स्थान त्यांना फार महत्त्वाचं वाटतं. ते म्हणतात, शारीरिक वेदना हे मनुष्यमात्राला परमेश्वरानं दिलेलं एक वरदान आहे. वेदना आहे म्हणूनच माणूस टिकून आहे. डॉ. ब्रँन्ड हे एक शल्यविद्या विशारद तर आहेतच, पण ते एक उत्कृष्ट शिक्षक आणि पर्यावरणवादी ही आहेत. स्वार्थ, त्याग आणि विनम्रता यांचं विलक्षण मिश्रण म्हणजेच डॉ. पॉल ब्रँन्ड!