-
Outlaw: India's Bandit Queen and Me
In June 1992, author Roy Moxham did a very strange thing: he wrote to a bandit in an Indian jail. Phoolan Devi was the controversial and charismatic 'Bandit Queen' hailed as a modern-day Robin Hood in the villages surrounding Delhi. In revenge for her own gang rape, her followers killed 20 high-caste Indians, which led to her surrender and imprisonment. Struck by her story and appalled by her plight, Roy Moxham helped Phoolan Devi obtain justice, offered her encouragement when she became an MP in India on her release, and travelled with her for several years before she was finally gunned down in 2001. Based on the diaries that documented their extraordinary friendship, Moxham offers a fascinating portrait of a remarkable woman and reveals the hidden face of India.
-
Asa Lutla Bharat (असा लुटला भारत)
’वास्को द गामा’ने समुद्रमार्गे हिंदुस्थानात येण्याचा मार्ग शोधला व तीन शतके हिंदुस्थानात युरोपियन व्यापार्यांचा हैदोस चालला. हिंदुस्थानातील संपत्ती, मुबलकता व भौगोलिक-नैसर्गिक संपत्ती पाहून हिंदुस्थानला जणू विषारी विळखाच बसला. या लोभी देशांनी राजकीय कटकारस्थाने केली, करारनामे व त्यांचे योग्य पालन न करता विश्वासघात केला. जुलूम केला. फसवणूक केली. चुकीची व्यापारधोरणे, नवाबांनी कंपनीला दिलेल्या प्रचंड रकमा, बंगालचा र्हास, दुष्काळी परिस्थिती, मृत्यूचे वाढते थैमान याने देश ठाासला. मुघल सत्तेला वाईन भेट देऊन, मसाल्याच्या पदार्थांवर आक्रमण करून येथील बाजारपेठा ब्रिटिश-डच-फ्रेंच-पोर्तुगिजांनी काबीज केल्या. आपल्या पराक्रमी योद्ध्यांनी प्राणांची बाजी लावून शह दिला व युद्धे जिंकली; पण मुस्लीम नवाब कंपनीच्या हातातलं बाहुलं बनले. घनघोर युद्धे लावून युरोपियनांनी व त्यांच्या कंपन्यांनी भारतास लुटले. स्वत:च्या तिजोर्या भरल्या. मन विषण्ण करणार्या, मानवतेला हरताळ फासणार्या वास्तवाचे भीषण दर्शन.
-
Chaha-Vyasan, Pilvanuk ani Samrajya (चहा-व्यसन, पि
चहा हा भारतीय नव्हे, तर जगातील नागरिकांच्या जीवनाचा अविभाज्य भाग बनला आहे. ‘चला चहाला’, किंवा ‘चहा घेणार?’ हे शब्द भारतात सहज ऐकू येतात, इतका चहा आपल्या अंगवळणी पडला आहे. हा चहा प्रथम चीनमधून इंग्लंडमध्ये आला. तेथून तो भारत, श्रीलंका यांसारख्या ब्रिटीश वसाहती देशांमध्ये पोचला. तेथे त्यांची लागवड इंग्रजांनी सुरु केली. त्यासाठी मिळेल त्या मार्गाने मनुष्यबळ वापरले. आपल्याकडे वापरतात त्याला ‘काळा चहा’ म्हणतात. याचा इतिहासही काळा आहे. यात गरीब, लाचार मजुरांची मळेवाल्यांकडून होणारी पिळवणूक, प्रसंगी प्राण गमविणारे कामगार अशा गोष्टींची काळी किनार चहाला आहे. चहाचा इतिहास रॉय मॉक्सहॉक यांनी शोधला व तो पुस्तकातून जगासशोर मांडला. चहाचे व्यसन, साम्राज्य याची माहिती समजते. याचा मराठी अनुवाद आनंद अभ्यंकर यांनी केला आहे. यात भारतातील चहा, त्याचा इतिहास, लागवड, तसेच शास्त्रीय माहिती आहे.