-
Nana Ani Mahadaji (नाना आणि महादजी)
राजकारणमुत्सद्दी नाना फडणीस आणि समशेरबहाद्दर महादजी शिंदे हे पेशवाईच्या काळातील कर्तबगार पुरुष होते. खरेतर या दोघांच्या कार्य-कर्तृत्वामुळेच संपूर्ण हिंदुस्थानात मराठे प्रबळ झाले व मराठेशाही कळसाला पोहोचली! या दोघांनी केवळ राष्ट्रहिताकरिता वैयाqक्तक मतभेद, महत्त्वाकांक्षा बाजूला ठेवून बजावलेल्या संयुक्त कामगिरीला उजाळा देणारी कादंबरी! अर्थात, या दोघांची राजकीय कारकीर्द सुमारे पन्नास वर्षांइतकी प्रदीर्घ असल्याने, ही केवळ त्यांच्या कामगिरीची झलक म्हणावी लागेल. कारण या कादंबरीमध्ये सन १७७२ ते १७८४ असा एका तपाचाच काळ आला आहे.
-
Baji (बाजी)
शिवराय व संभाजी महाराजांनंतर मराठेशाहीचे नाव दुमदुमत ठेवले ते पहिल्या बाजीराव पेशव्यांनी. हिंदू धर्म, मराठ्यांची सत्ता दिल्लीपर्यंत पोचविण्याचे स्वप्न तेजस्वी बाजीने पाहिले आणि पेशवेपदाची वस्त्रे अंगावर चढल्यानंतर पुढील २० वर्षे अतुल्य पराक्रम करीत ते पूर्ण केले. स्वराज्याचा डोलारा एकहाती तोलून धरणार्‍या बाजीरावाचे आयुष्य अनेक नाट्यमय, संघर्षमय घडामोडींनी भारलेले आहे. त्याचा वेध कुंदन तांबे यांनी ‘बाजी’ या कादंबरीत घेतला आहे. बाजीरावाच्या प्रेमाची, त्याच्या जीवलगांची कहाणीही यात आहे. पेशवा म्हणून त्याने गाजविलेला पराक्रम प्रेरणादायी आहे.