Kharya Shikshanachya Shodhat (ख-या शिक्षणाच्या शोध
शाळा म्हणजे जगाला सामोरी जाणारी शिक्षण देणारी संस्था; पण वास्तवातील सर्व गोष्टींचे शिक्षण येथे मिळतेच असे नाही. बंदिस्त वर्गांमध्ये अनेक विषयांची तोंडओळख, तीही शिस्तीच्या वातावारणात व शिक्षकांच्या आदेशानुसार येथे होते. पारंपरिक शाळेतील मुळे कैदी असतात, असे डेव्हिड ग्रीबल यांचे मत आहे; पण जगात अशाही शाळा आहेत. ज्या मुलांना चाकोरीबाहेरचे शिक्षण देतात. त्यांचे नैसर्गिक व्यक्तिमत्व फुलवतात, प्रत्येक मुलाच्या आत्मसन्मानाला मान देऊन शिक्षण देतात. इंग्लड न्यूझीलंड, अमेरिका, भारत, इक्वेडोर, स्वित्झर्लंड, जपान, इस्राईल या देशांमध्ये असणाऱ्या १४ वेगळ्या शाळांची माहिती ग्रीबल यांनी खऱ्या शिक्षणाच्या शोधातून दिली आहे. यातील काही शाळा गरीब, गुन्हेगारी वृत्तीच्या मुलांना जीवनप्रवाहात आणतात. समस्याग्रस्त मुलांना सामान्य शिक्षण देतात. सामान्य मुलांना परंपरागत धडे न देता रोजच्या प्रसंगातून ज्ञान देतात. या शाळांचे वेगळेपण व त्यातून बाहेर पडणारे आश्वासक विद्यार्थी यांचे अनुभव वाचून भविष्यात त्यांची संख्या वाढण्याची गरज वाटते. याचा मराठी अनुवाद डॉ. वृंदा चापेकर यांनी केला आहे.
