-
Moharlela Chandra (मोहरलेला चंद्र)
मोहरलेला चंद्र` — बाबाराव मुसळे यांचा हा कथासंग्रह. या संग्रहातील कथा वाचताना मुसळे यांच्या मनात फुलू लागलेला साहित्यिक मोहर स्पष्टपणे जाणवत जातो आणि हा मोहर कुठल्या साध्यासुध्या आंब्याचा नसून स्वत्वानं फुलून येणार्‍या नवतरुण ग्रामीण मनाचा आहे, याची खात्री होते. ग्रामीण जीवनात अनेक लहान-मोठे संघर्ष होत असतात. नवरा-बायकोतील रूसवे, तारुण्य बहरून आलेल्या विवाहित षोडशेच्या मनाचा कोंडमारा, अंधश्रद्धेमुळे निर्माण होणारा तणाव, जमीन हडपण्यासाठी पांघरलेले वेडेपण, आपल्याच समाजाविरुद्ध उभे राहिलेले कुटुंब, खेड्यातील राजकारण यांसारख्या विविध संघर्षाच्या ठिणग्या घेऊन मुसळ्यांनी आपल्या कथा फुलविल्या आहेत. या कथांतील व्यक्ती असहाय्य न होता संघर्षाविरुद्ध धडपड करीत असल्याने कथेत वेधकता आली आहे. ग्रामीण बोलीभाषेचा गंध असलेल्या या कथा वैदर्भीय मातीचा कस घेवून आकाराला येतात आणि तरूण साहित्यिक पिढीत जे नव्य उमेदीचे वैदर्भीय साहित्यिक आहेत; त्यात श्री. मुसळे यांचे महत्त्वाचे साहित्यिक स्थान आहे, हे पटवून देतात.
-
ZINGU LUKHU LUKHU (झिंगू लुखू लुखू)
बळीराजाच्या घरी लेकीचा जन्म म्हणजे जणू तिच्या लग्नखर्चाच्या हिशोबाची सुरुवातच. शेतात राबणाऱ्या हातांनी कमावलेलं सारं लेकीच्या सासरच्यांच्या वाट्याला द्यावं लागण्याचा जणू शापच. या मानसिकतेतून असंख्य कुटुंबं आजही भरडली जातात. त्यामुळं लग्नाचा सुखावह सोहळाही दुःखाचा पट समोर मांडणारा ठरतो. अशाच आयुष्यांचे अनेक पदर हा कथासंग्रह मांडतो. लग्नसमारंभारतले हेवेदावे असतो की लेकीच्या वडिलांसमोर असणारा हुंड्याचा काळराक्षस असो, अशा अनेक अस्वस्थ करणाऱ्या घटनांची हृदय पिळवटणारी मांडणी या कथा करतात आणि भारतीय समाजाच्या एका विघातक प्रथेवर जोरदार प्रहार करतात. The birth of a girl in farmer's house is like the beginning of the calculation of her wedding expenses. It is like a curse to have to give everything earned by the hands working in the fields. Many families are still burdened by this mindset. Therefore, even the happy ceremony of marriage becomes a face of sorrow. This collection of stories presents many layers of such lives. The stories provide a heart-wrenching account of many disturbing incidents, whether it be the dowry black monster facing the bride's father in marriages, and attack a pernicious practice of Indian society.
-
Zund (झुंड)
पुण्यात राहून स्पर्धा परीक्षांची तयारी करणारा विशाल. तालुक्याच्या गावी त्याचं घर. घरी आई वडील आणि लहान बहीण. वडील मजुरी करणारे. आई गृहिणी. बहीण अजून शिकतेय. एका बड्या असामीला गावात मध्यवर्ती भागात एक भव्य इमारत बांधायची आहे. विशालच्या वडिलांनी बांधलेलं यांचं छोटंसं घर त्याच्या आडवं येतं. त्या वादाचा तोडगा काढण्यासाठी विशाल पुण्याहून गावी येतो. येतो तो अडकतो. तालुक्यातलं राजकारण, आई वडील, इतर नातेवाईक आणि त्याची नव्याने झालेली जीवनसाथी या सगळ्यांमध्ये गुंतत जातो. एका बाजूला राजकारणाल्या कुरघोड्या, लढाया, हाणामारी, अपहरण आणि दुसऱ्या बाजूला कुटुंबाकडून मिळालेली साथ, प्रेम आणि झुंडीसोबतचे ऋणानुबंध. राजकारणी आणि व्यवसायातल्या बड्या ध्येंड्यांशी दोन हात करताना त्याच्या पाठीशी उभी राहते तरुण पोरांची झुंड. विशालच्या झुंडीची ही कथा. वाचकाला सकारात्मक भावनिक अनुभव देणारी उत्कंठावर्धक कादंबरी.
-
Halya Halya Dhudhu De (हाल्या हाल्या दुधू दे)
न्यानबा शेतकऱ्याची मन हेलावून टाकणारी ही कथा आपल्याला अंतर्मुख करते. दुष्ट हाल्या कुठल्या ना कुठल्या रूपात वावरत असतोच. तो कुणाचीच कदर करत नाही. भुलभुलय्या निर्माण करून तो माणसाला चकवतोच! न्यानबा हाल्यावर भरवसा ठेवतो आणि त्याचे सारे कुटुंबच दु:खाच्या गर्तेत ओढले जाते...! न्यानबा संकटांना तोंड देता देता पराभूत होतो. काय आहे न्यानबाच्या जीवनाची ही शोकांतिका? एका शेतकऱ्याची शोकान्तिका समर्थपणे चितारणारी बाबाराव मुसळे यांची विलक्षण कादंबरी.
-
No Not Never (नो नॉट नेव्हर)
ही कहाणी आहे वऱ्हाड विदर्भातल्या दोन मुलींची. गुणी, सोज्वळ आणि गरीब राणीची आणि श्रीमंत कुटुंबातल्या हटखोर मंकीची. राणीच्या घरची परिस्थिती नसतानाही मंकीच्या वडिलांच्या दयेमुळे तिला पुढील शिक्षणाची संधी मिळते. बारावीनंतर इंजिनिअरिंग करण्यासाठी या दोघी पुण्यासारख्या महानगरात दाखल होतात. या महानगराचे रागरंग, इंजिनिअरिंग महाविद्यालयातील खळबळजनक वातावरण आणि दोघींचा परस्परविरोधी स्वभाव यातून या कथानकाला वेगवेगळी वळणं मिळत जातात. स्वैर, उच्छृंखल मंकी आपल्या अनिर्बंध जगण्यासाठी वेळोवेळी राणीला वेठीस धरते. आणि राणीचं पुण्यातलं जगणं आव्हानांनी भरून जातं. तरुणाईची मानसिकता आणि मोकळ्या अवकाशात मिळालेलं स्वातंत्र्य यांचा सुरस मेळ असणारी, कधी अंगावर शहारे आणणारी तर कधी सुखद रोमांच आणणारी विलक्षण कादंबरी