-
Sukshmajantu (सूक्ष्मजंतू)
सिध्दहस्त लेखक अच्युत गोडबोले आणि डॉ. वैदेही लिमये यांच सूक्ष्मजंतू सर्वसामान्य वाचकालादेखील समजेल अशा सहज सोप्या शैलीतून साकार झालेल अतिशय सुंदर पुस्तक आहे. सूक्ष्मजंतूंचा इतिहास, विज्ञान आणि मानवी संस्कृतीवेर पडलेला प्रभाव यांचा धांडोळा घेताना लेखकव्दयींनी अतिशय परिश्रम घेऊन प्राचीन काळापासून ते २१ व्या शतकापर्यंतच्या जंतुविज्ञानाचा सखोल आढावा घेतला आहे. साथीच्या रोगांच्या मुळाशी जाऊन सूक्ष्मजंतूंचा वेध घेणार्‍या, त्यावर लस शोधून काढणार्‍या शास्त्रज्ञांच्या चरित्रकथांनी नटलेल हे पुस्तक वाचकाला गोष्टीच पुस्तक वाचल्याचा आनंद देत.
-
Vitamins (व्हिटॅमिन्स)
संशोधनात वापरण्यात येणार्‍या सर्व शास्त्रीय पध्दतींचा या पुस्तकात मागोवा घेण्यात आला आहे. पाश्चिमात्य परंपरा व भारतीय परंपरा यांचे दाखले दिल्यामुळे हे लिखाण आकर्षक झाले आहे. पोषण, आहार व निकृष्ट शरीर यांचा संबंधही प्रस्तुत पुस्तकातील विविध प्रयोगांमुळे सिध्द झालेला दिसून येतो. आहारातील प्रत्येक व्हिटॅमिन्सचे कोणते पदार्थ किती प्रमाणात घ्यावेत, न घेतल्यास होणारे दुष्परिणाम यांची सविस्तर माहिती या पुस्तकाद्वारे मिळते.
-
Dear Tukoba (डिअर तुकोबा)
'तुकारामायण', 'मीडिया ट्रायल ऑन तुकोबा' आणि 'डियर तुकोबा' अशा तीन रुपात विनायक होगाडे यांनी त्यांना झालेले तुकारामदर्शन आपल्यापर्यंत पोहोचविलेले आहे. ते अत्यंत प्रभावी आणि गुंतवून टाकणारे तर आहेच, खेरीज ते आपल्या मनात विचारांचे हिंदोळ-कल्लोळ मातविणारे आहे. चारशेंवर वर्षांआधी तुकोबांनी आपल्यात पेरलेली सांस्कृतिक जनुके आजही आपल्यात वाहती असल्याने तुकोबा समकालीनच आहेत, हे ढळढळीत सत्य होय. म्हणून होगाडे यांनी काळाची काही मोडतोड, खेचाखेच केली आहे असे अजिबातही वाटत नाही. आज ज्या प्रकारच्या राजकीय, सामाजिक आणि मानसिक स्थितीत एक समूह म्हणून आपण जगत आहोत, त्या वर्तमानात तुकोबांची अशी आठवण होणे, करणे आवश्यकच आहे, हे होगाडे यांनी फार प्रत्ययकारी प्रकारे केले आहे. आधीच्या कविता आणि अखेरीचे स्फुट यांच्या बळावर ही 'ट्रायल' फार सामर्थ्याने उभी करून होगाडे यांनी फार वेधक आणि महत्वाचे सांस्कृतिक जागरण मांडले आहे. या जागरणाचा एक श्रोता म्हणून मी अंतःकरणापासून त्यांचे अभिनंदन व स्वागत करतो आणि त्यांना शुभेच्छा देतो. - रंगनाथ पठारे प्रसिद्ध साहित्यिक तथा विचारवंत
-
Paraka (परका)
फ्रेंचांची वसाहत असणारा १९३०-४०च्या दरम्यानचा उत्तर आफ्रिकेतला अल्जीरिया देश. त्याची राजधानी अल्जीअर्स या अल्जीअर्समध्ये राहणाऱ्या मेर्सोच्या आईचं निधन होतं. मेर्सो तिच्या दफनविधीला उपस्थित राहतो. नंतर मेर्सोच्या आयुष्यात कमी- अधिक व्याप्तीच्या अनेक घटना घडत राहतात. काही घटनांना तो नुसता साक्षी असतो, तर काही घटनांमध्ये त्याचा प्रत्यक्ष सहभाग असतो. दरम्यान, ऊन, आजूबाजूचे आवाज, माणसं, गाड्या हे सगळं त्याला जाणवत राहतं. मग समुद्रकिनारी त्याच्या हातून खून होतो. त्याच्या विरोधात खटला उभा राहतो. हे सगळं कसं होत जातं? खून का होतो? खटल्यात काय होतं? या सगळ्याची गोष्ट खुद्द मेर्सोच्या तोंडून सांगणारी 'परका' ही आल्बेर काम्यू यांची कादंबरी फ्रेंच भाषेत 'लेत्रांजे' म्हणून १९४२ साली प्रसिद्ध झाली. इंग्रजीत 'द आउटसायडर' म्हणून तिचं भाषांतर झालं. १९५७ साली साहित्यासाठी नोबेल पुरस्कार मिळालेल्या आल्बेर काम्यू यांची ही कादंबरी वेळोवेळी कौतुकाचा, टीकेचा, चिकित्सेचा विषय होत राहिली आहे. तिच्या प्रकाशनाला ऐंशी वर्षं झाली असली, तरी आजसुद्धा ही कादंबरी वेगवेगळ्या अर्थांना वाव देणारी ठरावी.
-
The Old Man And The Sea (द ओल्ड मॅन अँड द सी)
The Old Man and the Sea (Marathi). साहित्याचे नोबेल पारितोषिक मिळालेली लघुकादंबरी 'आशा न करणं मूर्खपणाचं आहे, ते पाप आहे असं त्याचं म्हणणं होतं.' हवानाच्या गल्फ स्ट्रीम किनाऱ्यावर घडणारी ही कथा. हेमिंग्वेची ही उत्कृष्ट कथा आहे एक म्हातारा, एक लहान मुलगा आणि एक महाकाय मासा यांची कहाणी. या कमालीच्या शौर्यकथेने हेमिंग्वेला साहित्याचे नोबेल पारितोषिक मिळवून दिले. पंचमहाभूतांनी माणसासमोर उभ्या केलेल्या आव्हानाचे, त्यातल्या सौंदर्याचे आणि दुःखाचे एक अद्वितीय आणि कालातीत वर्णन म्हणून या कादंबरीचा उल्लेख करावा लागेल...
-
Manoj Bajpeyee - Jidda Kahi Milavnyachi (मनोज बाजप
प्रत्येकासाठी नायक झालेला 'फॅमिली मॅन' ! मनोज बाजपेयी यांच्याविषयी खूप काही लिहिलं गेलं आहे; पण या मुरलेल्या कलाकाराच्या आयुष्याचे अनेक पैलू आजही अपरिचित आहेत. कुणीही गॉडफादर नसताना या कलाकारानं बॉलिवूडमध्ये केवळ स्वतःचं स्थानच निर्माण केलं नाही, तर आपल्या अभिनयाच्या जोरावर चित्रपट समीक्षकांना आपलं श्रेष्ठत्व मान्य करायला भाग पाडलं. मनोज बाजपेयी आज स्वतःच अभिनयाची कार्यशाळा झाले आहेत. खास त्यांना पाहण्यासाठी प्रेक्षकांची पावलं चित्रपटगृहांकडे वळू लागली आहेत. 'मनोज बाजपेयी' ही त्यांच्या वडलांच्या गावाची बेलवाची मुख्य ओळख झाली आहे. गँग्ज ऑफ वासेपूर या चित्रपटातील त्यांच्या देशी रूपानं एक इतिहास घडवला आहे; तर सत्या, राजनीती आणि अलीगढ अशा चित्रपटांतून त्यांनी आपल्या अभिनयाला एका वेगळ्याच उंचीवर नेऊन ठेवलं आहे. गेल्या पंधरा वर्षांपासून मनोज बाजपेयींशी संबंधित असलेले वरिष्ठ पत्रकार पीयूष पांडे यांनी लिहिलेलं हे चरित्र म्हणजे मनोज बाजपेयींच्या जिद्दीची, धडपडीची कथा आहे. रोचक किस्से सांगत लिहिलेलं हे चरित्र मनोज बाजपेयींना जाणून घेण्यासाठी आणि त्यांचा सिनेप्रवास समजून घेण्यासाठी आवश्यक पुस्तक आहे.
-
Hyo Turung Fodayacha Hai Ga (ह्यो तुरुंग फोडायचा ह
ह्यो तुरुंग फोडायचा हाय गं ! हे पुस्तक म्हणजे त्या परिषदेच्या आयोजनातील त्यांच्या सहभागाचा जिवंत अनुभव मंडणारा दस्तैवज! गेल म्हणतात, गरीब शेतकरी स्त्रियांच्या लढाऊ संघर्षाच्या अनेक कथा तो पर्यंत मी ऐकल्या होत्या... या शेतमजूर स्त्रिया आंदोलनात, मोर्चात सहभागी व्हायच्या, पोलीसांचे कडे तोडायच्या... मला प्रश्न पडायचा की, आपले स्वत:चे स्त्री असणे या बद्दल भारतातील खालच्या वर्गातील स्त्रिया नेमका कसा विचार करतात ? खेड्यातील जीवनावर तो पर्यंत शेकडो मानववंशशास्त्रीय आणि समाजशास्त्रीय अहवाल तयार झाले होते...या सर्व अहवालात असे गृहित धरले होते की, सर्व स्त्रिया निमूटणे दडपणूकीला बळी पडतात... हे खरे आहे का ?, या स्त्रिया कसा विचार करतात ? या प्रश्नांची उत्तरं शोधणारा आणि भारतीय स्त्रियांशी जिवंत नाते निर्माण करणारा हा संवाद ... गेल ऑम्वेट यांच्या अस्सल राजकीय जाणिवांचा पट उलगडणारा वैयक्तिक अनुभव ...
-
Origin Story Characharacha Mahaitihas(ओरिजिन स्टोर
Origin Story Characharacha Mahaitihas काळाचा उदय होण्याच्या आधीपासून ते सुदूर भविष्याच्या दूरवरच्या टोकापर्यंत बहुतेक सगळे इतिहासकार काळाचे सर्वांत लहान-लहान तुकडे अभ्यासत जातात. ते करत असताना त्यांचा भर विशिष्ट तारखा, व्यक्ती आणि दस्तऐवजांवर असतो. मात्र बिग बँगपासून ते आजपर्यंत संपूर्ण इतिहासाचा आणि अगदी सुदूरच्या भविष्याचा अभ्यास करायचा झाला तर तो कसा असेल? काळाच्या सबंध पटाकडे बघितल्याने आपला या विश्वाविषयीचा, पृथ्वीविषयीचा आणि चक्क आपल्या अस्तित्वाविषयीचा दृष्टिकोन कसा बदलेल? या प्रश्नांची उत्तरं शोधायला डेव्हिड ख्रिश्चन “बिग हिस्ट्री" कल्पनेचा माग काढत गेले. आपण कुठे होतो, कुठे आहोत आणि कुठे चाललो आहोत हे समजून घेण्याचा हा सर्वांत रोमांचक असा नवीन मार्ग आहे. आपल्या ओरिजिन स्टोरी या पुस्तकातून डेव्हिड ख्रिश्चन, ज्याला आपण 'इतिहास' म्हणून ओळखतो अशा सबंध १३.८ अब्ज वर्षांच्या विलक्षण प्रवासावर वाचकांना घेऊन जातात. या इतिहासाला आकार देणाऱ्या घटना (टप्पे), महत्त्वाचे कल आणि आपल्या मुळाविषयीचे गहन प्रश्न यांच्यावर लक्ष केंद्रित करून, सर्व चराचराला एकत्र बांधणारे अदृश्य धागे ख्रिश्चन दाखवून देतात. त्यात ग्रहाच्या निर्मितीपासून ते शेतीचं आगमन, अणुयुद्ध आणि त्यापलीकडच्या गोष्टींचा समावेश होतो. विश्वाची उत्पत्ति, जीवसृष्टीची सुरुवात, मानवांचा उदय आणि भविष्यात दडलेल्या शक्यता यांविषयीचं चित्तथरारक अंतर्दर्शन घडवत ही उत्पत्तिकथा' आपली या विश्वातली जागा नवीन चौकटीत धिटाईने दाखवून देते.